kinderneurologie
Wat is NLD?
NLD is een aandoening waarbij kinderen problemen hebben met het verwerken van informatie die niet door middel van gesproken taal wordt aangeboden. Kinderen met NLD hebben moeite met het verwerken van informatie die ze voelen of zien, met het aanleren van de grove en de fijne motoriek en met het aanleren van sociale vaardigheden.
Hoe wordt NLD ook wel genoemd?
NLD is een afkorting en staat voor non-verbal learning disabilities. Non-verbal betekent niet-talig, disabilities betekent beperkingen.
Hoe vaak komt NLD voor bij kinderen?
Het is niet zo goed bekend hoe vaak NLD voorkomt bij kinderen. Het hangt ook sterk samen met de afspraken wanneer er gesproken mag worden van NLD. Geschat wordt dat NLD bij één op de 100 tot 1000 kinderen in Nederland voorkomt. Bij deze schatting zijn ook de lichtere soorten NLD meegenomen. Aan de andere kant zijn ook lang niet alle kinderen met NLD bekend, omdat NLD lang niet altijd herkend wordt.
Bij wie komt NLD voor?
NLD is al vanaf de geboorte aanwezig. Vaak worden de eerste symptomen van NLD pas duidelijk op de lagere school, omdat kinderen dan heel bewust gaan leren en opvalt dat kinderen met NLD problemen hebben met leren.
Zowel jongens als meisjes kunnen NLD hebben.
NLD komt vaker voor bij kinderen die ADHD, PDDNOS, Tourette syndroom, met een waterhoofdje, na behandeling met radiotherapie, bij kinderen met epilepsie, bij ziektes waarbij de hersenen beschadigd zijn en bij vele syndromen (waaronder Neurofibromatose).
NLD komt ook heel vaak voor zonder dat er van bovenstaande aandoeningen sprake is.
Wat is de oorzaak van NLD?
Niet goed bekend
De oorzaak van NLD is niet goed bekend. Er wordt gedacht dat verschillende delen van de hersenen niet goed met elkaar samen werken. Vooral de samen werking tussen de rechter en de linkerkant van de hersenen zou moeizaam verlopen. Samenwerken van de verschillende delen van de hersenen is belangrijk om dat wat een kind hoort, ziet, ruikt, voelt of proeft te verwerken en om er een goede actie op te kunnen geven. Wanneer de verschillende delen van de hersenen niet goed samen werken, kunnen kinderen de informatie niet goed verwerken en niet goed op deze informatie reageren.
Verwerken informatie
Kinderen met NLD hebben moeite met het verwerken van informatie. Ze hebben vooral moeite met het ontwikkelen van ruimtelijk inzicht, oog-hand coördinatie, grove en de fijne motoriek en het contact met anderen mensen. Kinderen met NLD kunnen vaak informatie die ze horen heel goed verwerken, maar ze hebben meer moeite met het verwerken van informatie die ze voelen of zien. Ook hebben kinderen met NLD moeite om verschillende soorten informatie met elkaar in verband te brengen. Daarnaast is het verwerken van veel informatie op hetzelfde tijdstippen erg moeilijk.
Rechter hersenhelft
Elk deel van de hersenen heeft zijn eigen functie. In de rechterhersenhelft liggen functies zoals het ruimtelijk inzicht, het verwerken van niet-talige informatie, het samenvoegen van veel verschillende informatie tot een geheel, het begrijpen van beeldspraak, gezichtsherkenning, verbeeldingskracht en fantasie en het verwerken van emoties. In de linkerhersenhelft liggen functies zoals taal, woordenschat, onthouden, volgordes van informatie en redenaties. Bij kinderen met NLD wordt de informatie van de rechter hersenhelft minder goed verwerkt. NLD wordt dan ook wel gezien als een aandoening van de rechter hersenhelft.
Verwarring
NLD wordt nogal eens verward met ADHD of PDDNOS. Het is daarom belangrijk dat mensen met ervaring de diagnose stellen. Ook is het zo dat bij kinderen met NLD vaker ADHD of PDDNOS voorkomt. Kinderen kunnen dus alleen NLD hebben of NLD en ADHD en/of PDDNOS.
Wat zijn de symptomen van NLD?
Variatie
Er bestaat een grote variatie in de hoeveelheid en de ernst van de symptomen van kinderen met een NLD. Kinderen zullen nooit alle onderstaande symptomen hebben.
Rustige kinderen
Kinderen met NLD zijn vaak rustige kinderen. Ze zijn snel tevreden en hebben niet veel drang om de omgeving te verkennen. Ze knuffelen graag en vermaken zich zelf met weinig. Kinderen met NLD moeten vaak aangespoord worden om iets nieuws te gaan ontdekken.
Sommige kinderen met NLD zijn juist erg beweeglijk.
Praten
Kinderen met een NLD gaan meestal iets later praten dan het gemiddelde kind. Wanneer kinderen met een NLD gaan praten, dan gaat dit vaak meteen erg goed. Ze kunnen vaak goede en mooie zinnen maken en hebben een grote woordenschat. Kinderen met NLD praten vaak graag en veel en stellen ook veel vragen. Hierdoor lijkt het ook alsof kinderen met NLD veel begrijpen, maar dit is vaak juist niet het geval. Kinderen horen de gesproken woorden wel goed, maar hebben wel moeite om aan te voelen wat deze woorden dan ook allemaal betekenen. Ze hebben moeite om te snappen wat er bedoeld wordt met de manier waarop de woorden uitgesproken. Taal wordt vaak letterlijk opgevat door kinderen met een NLD. Kinderen met een NLD worden doordat ze zo goed kunnen praten vaak overschat in hun kunnen en daardoor vaak overvraagd door hun omgeving.
Kinderen met NLD kunnen uitspraakproblemen hebben, sommige kinderen zijn moeilijk te verstaan. Het praten gaat wat haperend en is niet vloeiend. Andere kinderen praten juist heel monotoon of zetten een bepaalde stemmetje op.
Onhandige motoriek
Kinderen met een NLD zijn vaak onhandig qua bewegen. Vooral het maken van complexe bewegingen is moeilijk. Het bewegen ziet er niet vloeiend uit, kinderen bewegen vaak houterig. Ook zijn kinderen met NLD vaak onhandiger en struikelen ze gemakkelijker. Het aanleren van bijvoorbeeld fietsen en zwemmen is vaak moeilijk. Kinderen met NLD kunnen zomaar bijvoorbeeld van hun stoel afvallen. Kinderen met NLD zijn vaak onhandig bij sport, ze hebben moeite om een bal te gooien, te trappen of te vangen.
Het beheersen van de fijne motoriek is ook moeilijk. Het vasthouden van een pen gaat vaak krampachtig, kinderen met een NLD hebben vaak moeite met knippen, tekenen, binnen de lijntjes kleuren. Ook het eten met bestek of strikken van veters is vaak erg moeilijk voor hen. De samenwerking tussen het oog en de hand, dus dat wat ze zien en wat ze moeten doen is vaak erg moeilijk.
Rekenen
Kinderen met NLD hebben vaak veel moeite met het aanleren van rekenen. Dit kost veel meer tijd, dit in tegenstelling tot het leren lezen wat op een normaal tempo of juist op een vlot tempo gaat.
Geheugen
Kinderen met een NLD hebben vaak een goed geheugen. Ze kunnen erg goed onthouden en onthouden veel informatie inclusief alle details.
Inzicht
Kinderen met een NLD hebben vaak moeite met het krijgen van inzicht bij bijvoorbeeld het rekenen of bij taal. Het aanleren van rekenen is vaak moeilijk, maar lukt uiteindelijk wel. Het toepassen van het rekenen in de dagelijkse praktijk is erg moeilijk. Daarom zijn bijvoorbeeld het aanleren van klokkijken, het inschatten van tijdsduur, het rekenen met afstanden en gewichten vaak moeilijk voor kinderen met een NLD. Ook het ontwikkelen van ruimtelijk inzicht is vaak erg moeilijk voor kinderen met NLD.
Het technisch lezen gaat heel goed, net als spelling maar het begrijpend lezen is wel moeilijk, net als het maken van een opstel.
Automatismen
Wanneer kinderen een bepaalde vaardigheid zoals lopen beheersen, wordt deze beweging door het lichaam automatisch gedaan. Kinderen hoeven er niet meer over na te denken, deze beweging wordt een automatisme. Zo kunnen ook allerlei andere vaardigheden zoals schrijven, rekenen, lezen een automatisme worden.
Bij kinderen met een NLD duurt het vaak veel langer voordat een bepaalde vaardigheid een automatisme wordt. Kinderen moeten dus voortdurend blijven nadenken over al deze handelingen. Dit nadenken kost veel tijd en daardoor zijn kinderen met een NLD vaak trager en kosten vaardigheden veel meer tijd dan bij kinderen waarbij de vaardigheden wel geautomatiseerd zijn. Vaak krijgen kinderen met een NLD uiteindelijk deze automatismen wel onder de knie en worden dan ook vaak juist erg goed in deze taken.
Sociale vaardigheden
Kinderen met NLD hebben vaak moeite om te begrijpen wat er van hen verwacht wordt in een bepaalde situatie. Ze vinden het ook moeilijk om aan te voelen wat er in andere mensen omgaat. Daarom is het voor hen lastig aan te voelen wat je moet doen in een bepaalde situatie, wat je moet zeggen, juist niet moet zeggen, wanneer je juist even je mond moet houden en wat je wel of juist niet moet doen. Dat je wel een wind mag laten in de kamer wanneer je alleen bent, maar niet wanneer er andere mensen bij zijn bijvoorbeeld. Dat je moet bedanken voor een kadootje, ook al vind je dat kadootje niet leuk. Dat je soms mag praten en soms je mond even stil moet houden.
Taalgrapjes en dubbele opmerkingen worden vaak niet begrepen. Kinderen met NLD horen wel de inhoud van de taal, maar kunnen niet de gezichtsuitdrukking of lichaamshouding die de persoon daarbij aanneemt meenemen bij het begrijpen van de taal. Dit gedeelte van de taal wordt non-verbale taal genoemd. Kinderen met een NLD hebben heel veel moeite met het begrijpen hiervan.
Kinderen met NLD maken zelf vaak ook weinig gebruik van lichaamstaal. Het herkennen van gezichten is vaak moeilijk voor kinderen met een NLD.
Kinderen met NLD zullen vaak te horen krijgen dat ze het niet goed gedaan hebben. Daarom voelen kinderen met een NLD zich vaak niet prettig in het bijzijn van anderen en kiezen ze er voor om alleen te zijn en om alleen te spelen. Kinderen met NLD vinden het wel leuk om met andere kinderen te spelen maar kiezen er vaak voor om alleen te spelen omdat dit minder frustraties oplevert.
Moeite met overzicht
Kinderen met een NLD hebben vaak moeite om meerdere taken tegelijk te doen. Daarom hebben ze vaak moeite om het overzicht te bewaren wanneer ze in een drukke ruimte zijn. Drukte wordt daarom vaak vermeden. Kinderen met een NLD kunnen ook gemakkelijker verdwalen. Ook lopen en fietsen in druk verkeer is vaak moeilijk voor kinderen met een NLD.
Kinderen met NLD hebben vaak moeite met plannen en organiseren. Kinderen met NLD hebben vaak veel aandacht voor details, maar moeite om deze details samen te brengen tot een geheel en het op die manier te overzien. Kinderen met NLD hebben vaak moeite met het opruimen van hun kamer, het maken van afspraken en het plannen van bijvoorbeeld het huiswerk.
Gevoeligheid voor prikkels
Kinderen met NLD kunnen meerdere prikkels tegelijk vaak moeilijk verwerken. Informatie die ze horen kunnen ze gemakkelijker verwerken, dan informatie waarbij die ze krijgen door middel van voelen of zien. Kinderen met NLD kunnen gemakkelijk overprikkeld raken. Kinderen met NLD kunnen een afkeer hebben bepaalde aanrakingen, dat kan de reden zijn waarom veel kinderen met NLD niet houden van kleien of vingerverven of puzzelen. Zingen, liedjes of verhaaltjes horen vinden ze daarentegen juist erg leuk. Wel kunnen kinderen met NLD overgevoelig reageren op harde geluiden.
Stemming
Kinderen met een NLD zijn vaak wat meer teruggetrokken en op zichzelf. Kinderen met een NLD hebben vaak meer last van somberheid. Ze zijn vaak onzeker en hebben een grotere kans om depressief te worden. Ook kan de stemming van kinderen met een NLD zomaar omslaan. Vanuit het niets kunnen ze zomaar heel heftig boos worden, terwijl de aanleiding niet in verhouding staat de heftigheid van de boosheid.
Kinderen met NLD zijn vaak angstiger dan hun leeftijdsgenootjes. Ze durven minder goed alleen te zijn, hebben papa en mama graag in de buurt en houden niet van donker en enge beesten. Aan de ene kant normale angsten die passen bij de kinderleeftijd, maar bij kinderen met een NLD verlopen deze angsten veel heftiger dan bij andere kinderen. Ook zijn kinderen met een NLD hier moeilijker in te troosten dan andere kinderen.
Kinderen met NLD kunnen erg hun best gaan doen om toch bij andere kinderen van de klas of in de buurt te gaan horen. Daarom gaan ze soms clownesk gedrag vertonen of halen ze kattenkwaad uit om maar bij een groep te horen.
Veel kinderen vertonen op school vaak aangepast gedrag, daardoor moeten ze de hele dag op hun tenen lopen. Thuis kunnen kinderen dit niet meer volhouden en moeten kinderen de door dag heen opgebouwde spanning kwijt. Dit kan maken dat kinderen thuis boos en onbereikbaar zijn en alle frustraties eruit gooien. Opvoeden van een kind met NLD kan daarom veel vragen van de ouders, zeker in de fase waarin de diagnose nog niet gesteld is en het kind overdag veel spanning opbouwt.
Bij kinderen met NLD komt vaker ADHD voor. Kinderen met ADHD hebben problemen met het behouden van de aandacht en de concentratie, zijn vaak hyperactief en kunnen impulsief reageren.
Bij kinderen met NLD komt vaker PDDNOS voor. PDDNOS is een aandoening waarbij kinderen autistiforme kenmerken hebben zonder dat er daadwerkelijk de diagnose autisme gesteld kan worden. Kinderen met PDDNOS zijn vaak op zich zelf gericht, hebben weinig behoefte aan contact met andere kinderen, hebben vaak een hobby waar ze zich helemaal op richten, maken van steeds terugkerende bewegingen, zijn helemaal onder de indruk van een bepaald voorwerp en spelen daar alleen maar mee en hebben vaak weinig behoefte aan praten.
Hoe wordt de diagnose NLD gesteld?
Verhaal en onderzoek
Aan de hand van het verhaal van een kind en zijn ouders en de bevindingen bij het lichamelijk onderzoek kan de diagnose NLD worden vermoed. Er bestaan speciale vragenlijsten die behulpzaam kunnen zijn om te onderzoeken of er sprake zou kunnen zijn van NLD.
De diagnose NLD kan gesteld worden aan de hand van allerlei testen. Deze testen samen worden een neuropsychologisch onderzoek genoemd. Deze testen kunnen uitgevoerd worden door een psycholoog of een orthopedagoog. Tijdens deze testen worden allerlei geleerde vaardigheden onderzocht, zowel qua rekenen, maar ook qua taal, ruimtelijk inzicht of abstract denken. Kinderen met NLD kunnen een normaal IQ hebben. Het IQ op taalgebied (ook wel verbaal IQ genoemd) is hoger dan het IQ op reken en inzicht gebied (dit wordt ook wel performaal IQ genoemd). Dit verschil is vaak meer dan 10 tot 15 punten.
Ook worden aan de ouders en leerkrachten gevraagd vragenlijsten in te vullen over het gedrag van het kind. Aan de hand van deze testen en de vragenlijsten kan de diagnose NLD worden gesteld.
Op scholen bestaat een beperkte mogelijkheid om kinderen te laten screenen door de onderwijsbegeleidingsdienst.
Kinder-en jeugdpsychiater
Wanneer er vermoed wordt dat er naast NLD ook sprake is van ADHD, PDDNOS, een depressie of een angststoornis zullen kinderen met het vermoeden van een NLD ook worden onderzocht door een kinder-en jeugdpsychiater. Deze kan vaststellen of er ook van een van deze diagnoses sprake is.
Scans
Het is niet nodig om bij kinderen met NLD scans te maken, op scans van de hersenen worden bij kinderen met NLD geen afwijkingen gevonden. De hersenen zijn normaal aangelegd. Hoe de hersencellen met elkaar communiceren is niet te zien op een scan, maar wel belangrijk voor het ontstaan van de symptomen van NLD.
Bij een deel van de kinderen worden bij neurologisch onderzoek andere afwijkingen gevonden die kunnen wel kunnen wijzen op een hersenaandoening, bij deze kinderen kan het wel zinvol zijn om een hersenscan te maken.
Hoe wordt NLD behandeld?
Geen genezing
Er bestaat geen behandeling die NLD kan genezen. De behandeling is er op gericht om het kind zo goed mogelijk om te laten gaan met zijn of haar beperkingen en om de omgeving realistische verwachtingen te laten hebben van het kind.
Positieve ervaring
Kinderen met NLD doen vaak veel negatieve ervaringen op. Zij falen voortdurend, omdat ze op school het tempo niet bij kunnen houden, omdat ze maar niet kunnen leren rekenen, omdat ze onhandig zijn en niet goed mee kunnen komen met gymnastiek, omdat ze buiten de klas vallen en niet veel vriendjes hebben, omdat papa en mama vinden dat ze nu een keer flink moeten zijn, omdat ze niet voldoen aan de verwachtingen omdat kinderen met NLD te hoog worden ingeschat omdat ze zo goed kunnen praten. Deze negatieve ervaringen zijn niet leuk voor kinderen met NLD, zij doen wel hun best, maar het lukt hen niet. Deze negatieve ervaringen zijn niet goed voor de ontwikkeling van het zelfbeeld van het kind. Kinderen worden door deze negatieve ervaringen nog onzekerder, angstiger en teruggetrokkener. Zo kan gemakkelijk een negatieve cirkel ontstaan. Het is belangrijk dat deze negatieve cirkel doorbroken wordt en dat kinderen weer positievere ervaringen kunnen opdoen. De omgeving moet inzien dat het kind zijn best doet, maar op dit moment niet meer kan. De inzet moet beloond worden, niet het resultaat. Op school moeten kinderen met NLD meer tijd krijgen voor hun werk of minder werk zodat het mogelijk is het werk ook af te krijgen. Werkjes op het juiste niveau en extra begeleiding zijn belangrijk. Net als veel gemeende complimentjes over alles wat wel lukt. Ook moet de omgeving oppassen dat kinderen met een NLD niet overvraagd worden, maar aangesproken worden op hun eigen niveau.
Rustige en gestructureerde omgeving
Kinderen met NLD hebben al hun aandacht nodig om goed te kunnen werken op school en thuis. Ze functioneren daarom beter in een rustige omgeving waar ze zo min mogelijk worden afgeleid. Ook het aanbrengen van structuur is erg belangrijk. Deel de dag in vast delen. Bij jonge kinderen dagritmekaarten helpen om structuur aan de dag te geven. Oudere kinderen hebben baat bij een agenda, al dan niet elektronisch. Houdt ook in het weekend en in de vakanties zoveel mogelijk hetzelfde ritme aan als door de week.
Geef kinderen een veilige plek waar ze hun frustraties kwijt kunnen en mogen raken.
Leeromgeving
Kinderen met NLD functioneren het beste in een gestructureerde omgeving. Voorspelbaarheid, vast routine en duidelijkheid zijn erg belangrijk. Kinderen met NLD onthouden nieuwe informatie het beste wanneer zij deze informatie krijgen uitgelegd door de leerkracht of bijvoorbeeld door een speciaal programma op de computer (bijvoorbeeld een daisy-speler). Kinderen met NLD kunnen namelijk informatie die zij horen het allerbeste verwerken. Het kan heel goed zijn om het kind zelf op te laten herhalen wat het moet doen en in welke stapjes. Het is belangrijk om niet te veel informatie tegelijk te geven, maar de informatie te doseren.
Een leeromgeving waarbij kinderen zelf initiatief moeten nemen en hun werk moeten plannen werken vaak minder goed bij kinderen met een NLD.
Wanneer er problemen zijn met schrijven kan schrijven in blokschrift of werken op een computer helpen om er voor te zorgen dat kinderen niet te veel tijd verliezen aan het netjes schrijven, maar zich kunnen richten op de leerstof zelf. Ook het geven van extra tijd voor werkjes, toetsen en examens kan helpen.
Het kan helpen om de leerstof zo kaal mogelijk aan te bieden, zonder min mogelijk afleidende plaatjes.
Remedial teaching
Kinderen met NLD hebben extra oefening nodig om allerlei vaardigheden onder de knie te krijgen. Deze extra oefening kunnen zij op sommige scholen krijgen van een remedial teacher. Het is vaak belangrijke om kinderen met NLD de stof in overzichtelijke brokjes aan te bieden en deze brokjes pas later als een geheel aan te bieden. Ook is het belangrijke om nieuwe informatie te koppelen aan informatie die al geleerd is.
Kinderen met een NLD hebben vaak baat bij een gestructureerde leeromgeving.
Ook helpt het kinderen met NLD vaak om te zeggen wat ze gaan doen, op die manier kunnen kinderen met NLD de informatie beter verwerken.
SOVA-training
Kinderen met NLD hebben vaak problemen met hun sociale vaardigheden. Daarom vinden ze sociale situaties niet leuk en hebben ze moeite om vriendjes te maken. Ook hier geldt dat extra oefening kan helpen. Daarom kunnen kinderen met NLD baat hebben bij een SOVA-training waarin sociale vaardigheden heel bewust worden geoefend.
Ouders kunnen kinderen helpen bij het aanleren van sociale vaardigheden, door allerlei emoties te benoemen. Jij bent boos,blij, bang of verdrietig. Ook kan het helpen om gezichten van boze, blije, bange en verdrietige mensen samen te bekijken en de emotie te benoemen. Kinderen met NLD kunnen namelijk de gehoorde emoties wel verwerken, maar hebben moeite om die emoties bij een ander zelf te herkennen. Door dit veel te oefenen zal dit op den duur beter gaan.
Speltherapie
Kinderen met NLD kunnen ook veel baat hebben bij speltherapie. Door middel van poppenkastspel, toneelspel en rollenspel kunnen kinderen met NLD allerlei sociale vaardigheden aanleren en oefenen.
De kinderfysiotherapeut kan kinderen met een NLD helpen met het oefenen van de grove en de fijne motoriek. De kinderfysiotherapeut doet dit spelenderwijs en geeft ouders ook tips en adviezen hoe ze in de thuissituatie spelenderwijs kinderen kunnen helpen bij het oefenen van allerlei vaardigheden.
Rugzakje
Bij kinderen met NLD wordt de aanvraag voor een rugzakje niet vaak toegekend, omdat NLD wordt gezien als een leerprobleem. Wanneer er belemmerende gedragsproblemen zijn bij kinderen met NLD zowel in de schoolsituatie als in de thuissituatie kunnen kinderen met NLD soms wel in aanmerking komen voor extra begeleiding gefinancierd door middel van een rugzakje.
Medicatie
Kinderen met NLD die ook ADHD hebben kunnen baat hebben bij medicatie die er voor zorgt dat de aandacht en de concentratie verbeterd.
Begeleiding
Begeleiding van ouders van kinderen met een NLD is ook erg belangrijk. Acceptatie dat het kind NLD heeft en daardoor wat meer moeite heeft met bepaalde vaardigheden is heel belangrijk. Het is heel essentieel dat een kind voelt dat het er zijn mag zoals het is met alles wat het kind goed kan en ook waar het kind minder goed in is. Voor ouders kan het soms een teleurstelling zijn dat hun kind niet goed in de groep ligt, weinig vriendjes heeft en het liefst alleen speelt. Begeleiding door een maatschappelijk werkende of een psycholoog kan waardevol zijn wanneer ouders merken dat ze hier veel moeite mee hebben. Ook contact met andere ouders van een kind met NLD kan hierbij helpen. Door het plaatsen van een oproepje op het forum van deze site kunt u in contact komen met andere ouders die een kind hebben met NLD.
Wat betekent het hebben van NLD voor de toekomst?
Blijvend probleem
NLD is een leerprobleem wat het hele leven zal blijven bestaan. Voor de lagere schoolleeftijd vallen deze problemen vaak nauwelijks op. Tijdens de lagere school wordt de aangeboden leerstof steeds moeilijker en vallen de problemen vaak steeds meer op. Ook op het middelbaar onderwijs hebben kinderen met NLD het vaak moeilijk omdat er steeds meer zelfstandigheid van hen verlangt wordt en het zelf vergaren van kennis en het plannen van huiswerk. Dit zijn juist vaardigheden waar kinderen met NLD veel moeite mee hebben.
Beter mee omgaan
Door een juiste aanpak, stapsgewijs oefenen, positieve beloning kunnen kinderen steeds beter omgaan met de problemen die ze ondervinden. Veel kinderen met een NLD zoeken later een beroep waarin hun sterke kanten naar voren komen (taal, spreken, onthouden) en waarin ze hun zwakkere kanten minder nodig hebben. Ook kunnen allerlei hulpmiddelen zoals een rekenmachine, computer en navigatiesystemen die helemaal ingeburgerd zijn in onze maatschappij ervoor zorgen dat kinderen met een NLD ondanks hun beperking normaal functioneren in de maatschappij.
Hebben broertjes en zusjes een vergrote kans om ook NLD te krijgen?
Erfelijke aanleg
In een familie blijken vaak meerdere mensen met NLD voor te komen. Waarschijnlijk speelt een erfelijke aanleg zeker een rol. Het is nog niet goed bekend welke erfelijke factoren een rol spelen. Daarnaast spelen nog andere factoren mee die bepalen of een kind NLD zal krijgen of niet. Broertjes en zusjes hebben een vergrote kans om ook NLD te hebben.
Wilt u dit document printen dan kunt u hier een pdf-versie downloaden.
Referenties
1. Analogical problem solving in children with verbal and nonverbal learning disabilities. Schiff R, Bauminger N, Toledo I. J Learn Disabil. 2009;42:3-13
2. Is there an increased familial prevalence of psychopathology in children with nonverbal learning disorders? Antshel KM, Khan FM. J Learn Disabil. 2008;41:208-17.
3. Recent developments in the application of the nonverbal learning disabilities model. McDonald BC . Curr Psychiatry Rep. 2002;4:323-30.
Links
www.balansdigitaal.nl
(Nederlandse vereniging voor ouders van kinderen met ontwikkelingsstoornissen bij leren en/of gedrag, waaronder ADHD, dyslexie en PDD-NOS)
www.nld.nu
(Site van het NLD collectief)
Laatst bijgewerkt: 7 februari 2009
Auteur: JH Schieving
Heeft uw kind nog andere symptomen, laat het ons weten.