kinderneurologie
Wat is de hik?
De hik is een onbedoelde onregelmatige krachtige samentrekking van het middenrif en de tussenribspieren in combinatie met sluiten van de stembanden waardoor een typische geluid ontstaat.
Hoe wordt de hik ook wel genoemd?
De hik is genoemd naar het typische geluid wat ontstaat tijdens het hikken en klinkt als “hik”.
Persisterende hik
Langaanhoudende hik wordt ook wel persisterende hik genoemd. Er wordt gesproken van persisterende hik wanneer de hik continu aanwezig is gedurende 48 uur of wanneer meerdere keren per week sprake is van een periode met de hik. Ook wordt de term chronische hik wel gebruikt.
Singultus
Het medische woord voor hik is singultus. Persisterende hik wordt chronische singultus genoemd.
Hoe vaak komt de hik voor bij kinderen?
De hik komt regelmatig voor bij kinderen. Het is niet goed bekend hoe vaak de hik bij kinderen voorkomt. Een heel klein deel van de kinderen heeft last van persisterende hik.
Bij wie komt de hik voor?
De hik kan op elke leeftijd voorkomen, van de babyleeftijd tot de volwassen leeftijd. Moeders kunnen vaak aangeven, dat hun baby al tijdens het verblijf in de baarmoeder last had van de hik.
Zowel jongens als meisjes kunnen de hik hebben. Op volwassen leeftijd komt de hik vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
Wat is de oorzaak van het ontstaan van de hik?
Niet bekend
De precieze oorzaak van het ontstaan van de hik is niet bekend.
Aanspannen ademhalingsspieren
Tijdens de hik spannen de spieren van het middenrif en de spieren tussen de ribben onbedoeld krachtig samen, waardoor lucht via de luchtpijp naar de longen wordt aangezogen. Vaak spant de linkerkant van het middenrif meer en krachtiger aan dan de rechterkant van het middenrif.
Sluiten stembanden
Aan het eind van deze inademing sluiten de stembaden plotseling wat zorgt voor het ontstaan van het kenmerkende hikkende geluid.
Ontregelde aansturing
De ademhalingsspieren worden aangestuurd door zenuwen, zoals een zenuw die phrenicus heet en een zenuw die accessorius heet. De phrenicus zenuw regelt het samentrekken van het middenrif. De accessorius het samentrekken van de stembanden en de spieren tussen de ribben. De aansturing van deze zenuwen vindt plaats in het onderste gedeelte van de hersenstam en in de hypothalamus. Deze gebieden in de hersenen krijgen informatie over de toestand van het lichaam via een zenuw die de vagus wordt genoemd. In dit circuit van aansturing gaat iets mis waardoor de symptomen van de hik ontstaan. Prikkeling van een van bovenstaande zenuwen kan zorgen voor ontregeling van dit circuit.
Onschuldig
Het hebben van de hik komt vaak voor bij kinderen en volwassenen. Het is meestal onschuldig en voorbijgaand en wijst niet op een onderliggend probleem in het lichaam.
Factoren die de kans op hik vergroten
De hik ontstaat gemakkelijker door te snel te eten of te drinken. De hik ontstaat gemakkelijker bij het eten van sterk gekruid voedsel. Ook het drinken van koolzuurhoudende dranken en alcoholische dranken kan de kans op het ontstaan van de hik vergroten, net als roken. In periodes van stress en spanning neemt de kans op het ontstaan van de hik toe. Net als bij sterke wisselingen van de omgevingstemperatuur. Ook zwangerschap maakt de kans op het ontstaan van de hik groter.
Medicijnen
Het gebruik van bepaalde medicijnen vergroot de kans op het ontstaan van de hik. De hik ontstaat gemakkelijker bij gebruik van het medicijn prednison of dexamethason, bij het gebruik van zogenaamde benzodiazepines (gebruikt bij de behandeling van epilepsie, bewegingsstoornissen, slaapproblemen en angst), door gebruik van methylfenidaat, door het gebruik van tramadol of morfine of door middelen die gebruikt worden tijdens een narcose.
Ontregeling van het lichaam
Wanneer het lichaam minder goed in balans is, als gevolg van langdurige stress of als gevolg van een ziekte van de nieren, de lever, de maag, de darmen, de alvleesklier, de schildklier, de longen of het hart, dan kan gemakkelijker de hik ontstaan. Ook stofwisselingsziektes waardoor sterke wisselingen ontstaan van stoffen in het bloed (zoals de suikerspiegel) kunnen zorgen voor het ontstaan van de hik.
Hersenziekte
Zeer zelden ontstaat langdurig aanhoudende hik als gevolg van het hebben van een hersenziekte. Vooral wanneer een bepaald gebied in de hersenstam schade oploopt bestaat er een kans op langdurige aanhoudende hik. Schade in de hersenen kan ontstaan bijvoorbeeld als gevolg van een ongeval, een hersen(vlies) ontsteking, een herseninfarct (Wallenberg syndroom), een hersenbloeding, een Chiari malformatie, NMO-variant en zelden een hersentumor.
Welke klachten heeft een kind als gevolg van het hebben van de hik?
Variatie
Er zit een grote variatie in de hoeveelheid klachten die verschillende kinderen met de hik hebben.
Hikkend geluid
Kinderen met de hik hebben een aantal minuten achter elkaar onbedoeld een samentrekking van het middenrif die voelbaar is boven in de buik. Door deze samentrekking ontstaat een kenmerkend hikkend geluid.
Herhalen van de hik
Vaak herhaalt de hikbeweging zich na 1 tot 15 seconden in een vast ritme.
Aantal minuten
Meestal komt de hik een aantal keren achter elkaar voor gedurende enkele minuten en stopt dan vanzelf, meestal binnen een kwartier. Bij een klein deel van de kinderen en de volwassenen houdt de hik uren, soms zelfs dagen aan.
Niet kunnen tegenhouden
Het lukt kinderen niet om deze hikkende beweging tegen te houden.
Vervelend niet pijnlijk
Kinderen vinden het hebben van de hik vaak vervelend, maar niet echt pijnlijk. Bij langaanhoudende hik kunnen wel spierpijnklachten ontstaan boven in de buik of ter hoogte van de ribben.
Problemen met eten
Lang aanhoudende hik kan problemen geven met eten. Wanneer de hik meerdere dagen aanhoudt, kan dit er voor zorgen dat kinderen onvoldoende in staat zijn om genoeg te eten en te drinken.
Zuurbranden
De krachtige hikbeweging kan er voor zorgen dat zuur uit de maag terug stroomt naar de slokdarm of zelfs naar de mond. Dit kan een vervelend branderig gevoel in de slokdarm of keel geven en een vieze smaak in de mond.
Problemen met praten
Praten is tijdens een periode van een hikaanval vaak erg lastig.
Vermoeidheid
Langaanhoudend hikken kost veel energie. Kinderen kunnen vermoeid raken door langaanhoudende hik.
Problemen met slapen
De hik vlak voor het slapen gaan kan zorgen voor problemen met in slaap vallen. Langaanhoudende hik kan op die manier zorgen voor slaap te kort.
Stemmingsproblemen
Kinderen die last hebben van langdurig aanhoudende hik, kunnen zich somber voelen door de terugkerende onvoorspelbare periodes met de hik.
Hoe wordt de diagnose de hik gesteld?
Verhaal en onderzoek
Op grond van het verhaal van een kind wat regelmatig een hikkende beweging maakt kan de diagnose hik gesteld worden. Bij lichamelijk onderzoek worden geen bijzonderheden gevonden. Aanvullende onderzoeken zijn niet nodig. Alleen in geval van langdurige aanhoudende hik of afwijkingen bij lichamelijk onderzoek kan aanvullend onderzoek nodig zijn. Supragastrisch boeren kan lijken op persisterende hik, het is belangrijk dit te herkennen als een andere diagnose.
Bloedonderzoek
Door middel van bloedonderzoek kan gekeken worden of er aanwijzingen zijn voor een gestoorde werking een orgaan in het lichaam. Er wordt gekeken naar verstoring in zouten, glucose, de nier- en de leverfunctie. Er kan overwogen worden om naar het voorkomen van anti-Aquaporine-4 antistoffen of anti-MOG antistoffen te kijken wanneer aan een NMO-variant wordt gedacht.
Maagdarm onderzoek
Wanneer er aanwijzingen zijn dat er sprake is van een probleem van maag of darmen kan het nodig zijn hier nader onderzoek naar te doen. Verschillende onderzoek zijn mogelijk om hier meer informatie over te krijgen zoals een ECHO, een scan of een kijkbuisonderzoek (scopie).
MRI scan van de hersenen
Wanneer er aanwijzingen zijn dat er sprake is van een hersenziekte, kan een MRI scan van de hersenen worden gemaakt om de oorzaak hiervan op te sporen.
Hoe wordt de hik behandeld?
Geen behandeling
Meestal verdwijnt de hik van zelf en is geen behandeling nodig.
Ontspannen
Het helpt vaak om de hik niet tegen proberen te gaan en te accepteren dat hik tijdelijk aanwezig is. De ontspanning die dit in het lichaam geeft, zorgt er voor dat de hik sneller verdwijnt.
Voorover buigen
Door voorover te buigen, kan gezorgd worden voor ontspanning van het middenrif. Dit kan helpen om de hik sneller over te laten gaan.
Trucjes
Er bestaan allerlei trucjes die geprobeerd kunnen worden om de hik te verminderen, zoals een minuut de adem inhouden of een minuut lang kleine slokjes water drinken. Of deze trucjes echt helpen is niet bekend.
Medicijnen
Er bestaan medicijnen die langaanhoudende hik kunnen onderdrukken. Medicijnen die hiervoor gebruikt kunnen worden zijn bijvoorbeeld baclofen (Lioresal®) of gabapentine (Neurontin®). Andere medicijnen die ook gebruikt kunnen worden zijn chloorpromazine (Largactil®), metoclopramide (Primperan ®) of valproaat (Depakine®). Deze medicijnen hebben ook bijwerkingen. Per kind zullen voordelen van het gebruik van medicijnen moeten worden afgewogen tegen de nadelen. De medicijnen worden vaak gedurende een tot twee weken gegeven, bij goed effect wordt daarna gekeken of deze medicijnen kunnen worden afgebouwd.
Behandeling onderliggende ziekte
Wanneer er sprake is van een onderliggende ziekte, dan kan behandeling van deze ziekte helpen om minder last te hebben van de hik. Het zal van het type ziekte afhangen welke behandeling nodig is. Zo kan reflux als aanleiding voor het ontstaan van aanhoudende hik behandeld worden met anti-reflux medicijnen
Hik voorkomen
Door tijd te nemen voor het eten en drinken, goed te kauwen en rustig te eten, kan hik voor een deel worden voorkomen. Het kan helpen om het eten minder te kruiden. Het is beter om geen koolzuurhoudende dranken of alcoholische dranken te drinken. Ook helpt het voorkomen van te veel stress door te zorgen voor regelmatige ontspanning om minder last te hebben van de hik. Kinderen die veel last hebben van stress, kunnen baat hebben bij ontspanningsoefeningen of begeleiding in het omgaan met stress en spanning.
Operatie
In zeldzame gevallen kan een operatie nodig zijn om minder last te hebben van de hik. Bij deze operatie wordt de zenuw die het middenrif aanstuurt aan een kant van het lichaam onderbroken. Deze operatie heeft echter ook bijwerkingen. Ook hier zullen dus ook goed de voor- en nadelen van een operatie tegen elkaar afgewogen moeten worden.
Het plaatsen van een nervus vagusstimulator kan ook helpen bij ernstige persisterende hik.
Begeleiding
Een maatschappelijk werkende of psycholoog kan kind en ouders met langdurend aanhoudende hik helpen hoe hier mee om te gaan in het dagelijks leven.
Contact met andere ouders
Door het plaatsen van een oproep op het forum van deze site kunt u proberen in contact te komen met andere kinderen en hun ouders die veel last van de hik hebben.
Wat betekent het hebben van de hik voor de toekomst?
Verdwijnen
Met het ouder worden, verdwijnt vaak de neiging tot het ontstaan van de hik en hebben kinderen hier minder last van.
Normaal leven
De meeste kinderen die regelmatig last hebben van de hik, kunnen een normaal leven leiden. Lang aanhoudende hik kan wel een verstoring geven van het dagelijks leven en zorgen voor problemen met eten, drinken, praten, slapen en vermoeidheidsklachten.
Levensverwachting
Het hebben van de hik heeft vrijwel nooit invloed op de levensverwachting. Zeer zelden is er sprake van een onderliggende aandoening. Het zal van de aard van deze onderliggende aandoening afhangen of dit van invloed is op de levensverwachting.
Kinderen krijgen
Volwassenen die regelmatig last hebben van de hik kunnen kinderen krijgen. Tijdens de zwangerschap bestaat een kans op toename van de hikklachten. Het is niet bekend of deze kinderen zelf een vergrote kans hebben op het krijgen van de hik.
Hebben broertjes en zusjes een vergrote kans om de hik te krijgen?
Het is niet duidelijk of erfelijke factoren een rol spelen bij de kans op het ontwikkelen van de hik. In het algemeen hebben broertjes en zusjes geen duidelijk verhoogde kans op het krijgen van de hik.
Wilt u dit document printen dan kunt u hier een pdf-versie downloaden.
Wilt u ook uw verhaal kwijt, dat kan: verhalen kunnen gemaild worden via info@kinderneurologie.eu en zullen daarna zo spoedig mogelijk op de site worden geplaatst. Voor meer informatie zie hier.
Heeft u foto's die bepaalde kenmerken van deze aandoening duidelijk maken en die hier op de website mogen worden geplaatst, dan vernemen wij dit graag.
Referenties
1. Pharmacologic Interventions for Intractable and Persistent Hiccups: A Systematic Review.
Polito NB, Fellows SE. J Emerg Med. 2017;53:540-549
2. Intractable Hiccups. Rouse S, Wodziak M. Curr Neurol Neurosci Rep. 2018;18:51
3. An Investigation of Hiccups. Squires M, Sribnick EA. Pediatr Neurol. 2020;106:70-71
Laatst bijgewerkt: 2 juni 2021 voorheen: 30 januari 2019
Auteur: JH Schieving
Auteur: JH Schieving
Heeft uw kind nog andere symptomen, laat het ons weten.