kinderneurologie
Wat is een spondylodiscitis?
Een spondylodiscitis is een ontsteking van de tussenwervelschijf en de naast gelegende wervels in de rug.
Hoe wordt spondylodiscitis ook wel genoemd?
Discus is het medische woord voor de tussenwervelschijf die tussen de wervels ligt. Spondylo verwijst naar de wervels zelf. Vaak is er sprake van een ontsteking van zowel de tussenwervelschijf als de naast gelegen wervels. Wanneer er alleen sprake is van een ontsteking van de tussenwervelschijf kan ook gesproken worden van een discitis. Het wordt afgekort tot de letters SD.
Hoe vaak komt spondylodiscitis voor bij kinderen?
Spondylodiscitis is een zeldzaam voorkomende aandoening, zeker op de kinderleeftijd. Het is niet goed bekend hoe vaak het voorkomt bij kinderen. Geschat wordt dat deze aandoening bij minder dan één op de 100.000 kinderen voorkomt.
Bij wie komt spondylodiscitis voor?
Spondylodiscitis komt op de kinderleeftijd vaak voor bij jonge kinderen, het wordt het meest gezien bij pasgeboren, kleuters, soms bij lagere schoolkinderen.
Zowel jongens als meisjes kunnen spondylodiscitis krijgen.
Wat is de oorzaak van spondylodiscitis?
Infectie
De meest voorkomende oorzaak van een spondylodiscitis is een infectie als gevolg van een bacterie. De meestvoorkomende bacterie die een spondylodiscitis veroorzaakt is een stafylococcus aureus bacterie. Andere bacterieen die ook in staat zijn om een spondylodiscitis kunnen veroorzaken zijn een streptokok, E.Coli, Salmonella en Kingella kingae. Ook kunnen mycobacterium tuberculosis en Brucella chronische spondylodiscitis veroorzaken.
Bij kinderen waarbij de afweer niet goed werkt kunnen ook cryptococcen en candida een spondylodiscitis veroorzaken.
Via de bloedbaan
Vaak worden de bacterien van een infectie elders in het lichaam via het bloed naar de tussenwervels en wervels vervoerd. Bij pasgeborenen ontstaat eerst vaak een infectie van de tussenwervelschijf, die zich daarna uitbreid naar de naast gelegen wervels. Dit komt omdat bij jonge kinderen er nog bloedvaten lopen naar de tussenwervelschijf, terwijl die op oudere leeftijd geleidelijk aan verdwijnen.
Bij wat oudere kinderen is er meestal eerst sprake van een ontsteking van de wervels, waarna in tweede instantie een ontsteking van de tussenwervels ontstaat.
Abces
Ophoping van bacterieen en een ontstekingscellen kan er voor zorgen dat er een abces ontstaat. Het kan gaan om een abces naast de wervels of een abces in het wervelkanaal. Dit laatste wordt een epiduraal abces genoemd.
Plaats van de ontsteking
De meest voorkomende lokalisatie van een spondylodiscitis zijn de tussenwervels en wervels van de lendenwervelkolom (lumbale wervelkolom) onder in de rug. Maar een spondylodiscitis kan ook voorkomen in de wervels van de borstwervelkolom (thoracale wervelkolom) of nek (cervicale wervelkolom).
Druk op het ruggenmerg
In alle wervels zit een uitsparing waar het ruggenmerg door heen loopt, dit wordt het wervelkanaal genoemd. Wanneer de ontsteking zich uitbreidt naar het wervelkanaal, kan het ruggenmerg in de knel komen te zitten. In het ruggenmerg lopen allemaal zenuwbanen die hierdoor hun functie niet goed kunnen uitoefenen, hierdoor kunnen kinderen last krijgen van krachtsverlies in de armen en/of benen, een veranderd gevoel in de armen en/of benen of problemen met kauwen, slikken, ademhalen, plassen of poepen.
Wat zijn de symptomen van spondylodiscitis?
Variatie
Er bestaat een grote variatie in de hoeveelheid en in de ernst van de symptomen die verschillende kinderen met een spondylodiscitis kunnen hebben.
Koorts
Bij een groot deel van de kinderen met een spondylodiscitis is er sprake van koorts, een temperatuur van 38,5 graden Celsius of hoger. Bij een deel van de kinderen kan koorts ook ontbreken.
Pijn in de rug
Spondylodiscitis kan pijnklachten in de rug veroorzaken. Jonge kinderen kunnen moeilijk aangeven dat er sprake is van rugpijn. Soms is er sprake van pijn die vanuit de rug uitstraalt naar de benen toe.
Niet willen lopen
Kinderen kunnen als gevolg van de rugpijn weigeren om te zitten, te staan of te lopen en het liefst alleen willen liggen. Vaak houden kinderen de rug stijf en vinden zij het niet fijn wanneer de rug gebogen wordt.
Tintelingen in de armen of benen
Als gevolg van druk op het ruggenmerg kunnen kinderen last krijgen van tintelingen of een veranderd gevoel in de armen of benen.
Krachtsverlies
Ook kan door druk op het ruggenmerg krachtsverlies ontstaan in de armen en/of de benen.
Problemen met slikken
Door druk op het bovenste stukje van het ruggenmerg in de nek kunnen de slikspieren minder goed werken waardoor kinderen problemen met slikken kunnen krijgen.
Problemen met ademhalen
Ook worden vanuit het stukje ruggenmerg in de nek de ademhalingsspieren aangestuurd, waardoor ook problemen met ademhalen kunnen ontstaan. Dit is een ernstige complicatie die levensbedreigend kan zijn.
Problemen met plassen
Het ruggenmerg speelt ook een belangrijke rol bij het regelen van het wel of niet kunnen plassen. Door druk op het ruggenmerg kunnen ook problemen met plassen ontstaan. Kinderen moeten dan heel vaak plassen.
Hoe wordt de diagnose spondylodiscitis gesteld?
Verhaal en onderzoek
Op grond van het verhaal van een kind wat last heeft gekregen van pijn in de rug of nek al dan niet in combinatie met problemen met lopen, kan de diagnsoe spondylodiscitis worden vermoed. Er zijn echter ook andere aandoeningen die soort gelijke klachten kunnen geven. Er zal aanvullen onderzoek nodig zijn om de juiste diagnose te stellen.
Bloedonderzoek
Door middel van bloedonderzoek kan gekeken worden of er aanwijzingen zijn voor een ontsteking. Bij kinderen met een spondylodiscitis is bloedonderzoek vaak niet afwijkend. Wanneer gedacht wordt aan tuberculose als oorzaak van de spondylodiscitis kan een Mantoux test of een quantiferontest behulpzaam zijn. Door middel van een bloedkweek kan geprobeerd worden te achterhalen of er aanwijzingen zijn voor een bacterie als oorzaak voor de spondylodiscitis.
MRI scan van de rug
De diagnose spondylodiscitis is het best te stellen op een MRI scan van de rug. Op de MRI scan is te zien dat de tussenwervelschijf anders van kleur is dan gebruikelijk. Ook kunnen de wervels die boven en onder de tussenwervelschijf liggen anders van kleur zijn. Op een MRI scan is ook te zien of er sprake is van een abces.
Fotos van de rug
Op rontgenfoto van de rug zijn meestal geen afwijkingen te zien. Daarom is dit onderzoek niet geschikt om de diagnose spondylodiscitis te stellen.
Hoe wordt spondylodiscitis behandeld?
Behandelen infectie
Het is belangrijk dat de infectie die zorgt voor het ontstaan van spondylodiscitis goed behandeld wordt met behulp van antibiotica, vaak zogenaamde breedspectrum antibiotica. Afhankelijk van het type ontsteking kan het nodig zijn om meerdere weken deze antibiotica te geven.
Soms ontstaat er ergens een pushaard die niet vanzelf weg gaat, het is belangrijk om er ook voor te zorgen dat al deze pus ook verwijderd wordt.
Pijnstilling
Pijnklachten kunnen verminderen met behulp van pijnstillers.
Operatie
Zelden is het nodig om door middel van een operatie een pushaard te verwijderen.
Fysiotherapie
Wanneer de ontsteking verdwenen is en de nekspieren niet meer zo soepel zijn dan kan een fysiotherapeut advies geven hoe de spieren van de nek weer te trainen. Ook wanneer er krachtsverlies is ontstaan in de armen en/of de benen dan kan de fysiotherapeut hierin adviezen geven hoe deze spieren weer te trainen.
Logopedie
Een logopediste kan adviezen geven hoe kinderen die problemen hebben met slikken, zo goed mogelijk kunnen eten of drinken.
Begeleiding
Een maatschappelijk werkende of psycholoog kan kind of ouders begeleiden in het omgaan met het hebben van deze aandoening.
Contact met andere ouders
Door het plaatsen van een oproepje op het forum van deze site kunt u in contact komen met andere kinderen en hun ouders die ook te maken hebben (gehad) met heen spondylodiscitis.
Wat betekent het hebben van spondylodiscitis voor de toekomst?
Verbeteren
Bij de meeste kinderen verdwijnt met behulp van de behandeling de ontsteking en daarmee de klachten die zijn ontstaan als gevolg van de spondylodiscitis.
Restklachten
Sommige kinderen houden restklachten over aan het doormaken van een spondylodiscitis, zoals gevoeligheid voor pijnklachten in de rug.
Uitvalsverschijnselen
Wanneer er uitvalsverschijnselen zoals krachtsverlies of gevoelsveranderingen zijn ontstaan als het gevolg van een spondylodiscitis dan kunnen deze klachten weer verbeteren. Dit kan wel enige weken tot maanden tijd kosten omdat zenuwweefsel langzaam hersteld.
Hebben broertjes en zusjes een vergrote kans om spondylodiscitis te krijgen?
Spondylodiscitis is geen erfelijke aandoening, maar een ontsteking als gevolg van een infectie. De kans dat broertjes of zusjes dezelfde ontsteking zullen krijgen en daar dan ook met een spondylodiscitis zullen krijgen is heel klein.
Wilt u dit document printen dan kunt u hier een pdf-versie downloaden.
Wilt u ook uw verhaal kwijt, dat kan: verhalen kunnen gemaild worden via info@kinderneurologie.eu en zullen daarna zo spoedig mogelijk op de site worden geplaatst. Voor meer informatie zie hier.
Heeft u foto's die bepaalde kenmerken van deze aandoening duidelijk maken en die hier op de website mogen worden geplaatst, dan vernemen wij dit graag.
Referenties
1. Characteristics, Management and Outcomes of Spondylodiscitis in Children: A Systematic Review. Ferri I, Ristori G, Lisi C, Galli L, Chiappini E. Antibiotics (Basel). 2020;10:30
2.
Spondylodiscitis in Pediatric Age: A Retrospective Cohort Study. Cavalieri S, Pessina B, Indolfi G, Galli L, Trapani S. Pediatr Infect Dis J. 2022;41:530-536
Laatst bijgewerkt: 10 september 2022
Auteur: JH Schieving
Heeft uw kind nog andere symptomen, laat het ons weten.