kinderneurologie
Wat is hemicrania continua?
Hemicrania continua is bepaald type hoofdpijn waarbij kinderen meer dan drie maanden dagelijks last hebben van hoofdpijn aan een kant van het hoofd.
Hoe wordt hemicrania continua ook wel genoemd?
De term hemi betekent half en geeft aan dat de pijn in een helft van het hoofd aanwezig is. De term crania betekent hoofd. De term continua geeft aan dat de hoofdpijn vrijwel continu de hele dag door, dag in dag uit, aanwezig is.
Hoe vaak komt hemicrania continua voor bij kinderen?
Het is niet goed bekend hoe vaak hemicrania continua voor komt bij kinderen. Geschat wordt dat ongeveer een op de vijftig kinderen met langdurige hoofdpijnklachten deze vorm van hoofdpijn heeft.
Bij wie komt hemicrania continua voor?
Hemicrania continua wordt vaker bij volwassen dan bij kinderen gezien. Op de kinderleeftijd komt het vooral bij pubers voor, maar het kan al vanaf de kleuterleeftijd voorkomen.
Meisjes hebben vaker last van deze vorm van hoofdpijn dan jongens.
Wat is de oorzaak van hemicrania continua?
Niet bekend
De oorzaak van hemicrania continua is niet bekend.
Vijfde hersenzenuw
Waarschijnlijk speelt de vijfde hersenzenuw een rol bij het ontstaan van hemicrania continua. Deze vijfde hersenzenuw wordt de nervus trigeminus genoemd. Deze zenuw zorgt ervoor dat er gevoel zit in het gezicht, maar ook in de hersenvliezen. Overprikkeling van deze zenuw kan zorgen voor pijnklachten. Hoe deze overprikkeling van de vijfde hersenzenuw ontstaat is niet goed bekend.
Wat zijn de symptomen van hemicrania continua?
Halfzijdige hoofdpijn
Kinderen met hemicrania continua hebben hoofdpijn die altijd aan een kant van het hoofd aanwezig is. Of aan de rechter of aan de linkerkant. Vaak zit de pijn bij de slaap aan de zijkant van het hoofd of rondom het oog of in het voorhoofd. De pijn kan echter ook op andere plaatsen voorkomen en uitstralen naar de nek en de schouders.
De hoofdpijn wisselt bij de meeste kinderen niet van kant, zoals bijvoorbeeld bij spierspanningshoofdpijn of bij migraine andere hoofdpijnvormen die regelmatig bij kinderen voorkomen. Er zijn echter ook kinderen waarbij de hoofdpijn wel van kant wisselt.
Vervelende pijn
De hoofdpijn bij hemicrania continua is vaak een vervelende hoofdpijn. Soms is de hoofdpijn kloppend, soms ook meer stekend van karakter.
Tijdelijke verergeringen
Kinderen met hemicrania continua hebben elke dag hoofdpijnklachten. Soms zijn de hoofdpijnklachten wel gedurende een aantal uren of dagen erger dan op andere momenten, maar de hoofdpijnklachten zijn nooit helemaal weg. Zulke verergeringen van hoofdpijnklachten worden exacerbaties genoemd. Ook komen soms korte periodes met heftige steken aan een kant van het hoofd voor.
Stevig sporten, stress of juist ontspanning na een periode van stress kan zorgen voor verergering van de hoofdpijnklachten. Bij volwassenen kan het drinken van alcohol ook zorgen voor het verergeren van de hoofdpijnklachten.
Meer dan drie maanden
De hoofdpijn moet meer dan drie maanden vrijwel elke dag aanwezig zijn, voordat deze diagnose gesteld mag worden. De hoofdpijn is elke dag min of meer in dezelfde mate aanwezig.
Geen braken
Kinderen met hemicrania continua hoeven meestal niet te braken, zoals bij kinderen met migraine wel vaak het geval is. Sommige kinderen ervaren wel een licht misselijk gevoel als gevolg van de hoofdpijnklachten.
Bij een tijdelijke verergering van de hoofdpijnklachten moeten kinderen soms wel braken.
Bijkomende klachten
Vaak hebben kinderen naast de hoofdpijn, ook nog last van een of meer bijkomende klachten. Het gaat dan om een verstopte neus of juist een loopneus, rode en/of tranende ogen of rode verkleuring en zweten aan een kant van het gezicht. Dit maakt dat hemicrania continua veel kan lijken op hoofdpijn die veroorzaakt wordt door een allergie of een voorhoofdsholte-ontsteking. Vaak zijn dan de klachten niet altijd aan dezelfde kant van het hoofd, maar aan twee kant of wisselend rechts en links aanwezig.
Ogen
Sommige kinderen hebben last van wat hangende oogleden of nauwere of juiste wijdere pupillen zolang zij last hebben van hoofdpijn. Ook kunnen kinderen last hebben van wat gezwollen oogleden of zelfs zwelling aan een kant van het gezicht. Sommige kinderen kunnen niet goed tegen fel licht.
Andere vormen van hoofdpijn
Kinderen met hemicrania continua kunnen naast hemicrania continua ook andere vormen van hoofdpijn hebben zoals bijvoorbeeld migraine. Migraine is een vorm van hoofdpijn die komt en gaat en die niet een aantal maanden elke dag aanwezig is zoals bij hemicrania continua.
Concentratieproblemen
Veel kinderen met hemicrania continua hebben last van concentratieproblemen als gevolg van de hoofdpijnklachten. Dit kan leren op school lastiger maken.
Prikkelbaarheid
Kinderen met hemicrania continua hebben vaak last van prikkelbaarheid. Ze kunnen minder hebben, zijn vaak overgevoelig voor geluiden, geuren of aanraken. Kinderen kunnen gemakkelijker boos worden. Ook kunnen kinderen last hebben van rusteloosheid.
Hoe wordt de diagnose hemicrania continua gesteld?
Verhaal en onderzoek
De diagnose hemicrania continua wordt gesteld aan de hand van het verhaal van het kind en de ouders van hoofdpijn die langer dan enkele maanden aan een kant van het hoofd aanwezig is. Er worden vaak andere onderzoeken verricht om andere oorzaken van hoofdpijn uit te sluiten. Er bestaat geen test die de diagnose hemicrania continua kan bevestigen.
MRI scan
Vaak zal er bij kinderen met hemicrania continua een scan van het hoofd gemaakt worden om andere oorzaken van hoofdpijn uit te sluiten. Op de MRI scan worden bij kinderen met hemicrania continua meestal geen afwijkingen gevonden.
Reactie op het medicijn indometacine
Heel kenmerkend voor hemicrania continua is dat deze vorm van hoofdpijn heel goed reageert op het medicijn indometacine. Het sterk verminderden en vaak helemaal verdwijnen van de hoofdpijnklachten door behandeling met het medicijn indometacine, kan de diagnose hemicrania continua dan ook ondersteunen.
Hoe worden kinderen met hemicrania continua behandeld?
Indometacine
Deze vorm van hoofdpijn reageert vaak heel goed op het medicijn indometacine. Vaak wordt begonnen met een lage dosering en wordt de dosering langzaam opgehoogd om te zoeken naar de laagst mogelijke dosering per kind die er voor zorgt dat de hoofdpijnklachten sterk verminderen of zelfs vaak helemaal verdwijnen. Wanneer de goede dosering is gevonden, dan moet die dosering medicijnen nog meerdere weken tot een paar maanden (meestal drie tot zes maanden) worden door gebruikt. Daarna worden de medicijnen geleidelijk aan afgebouwd en gestopt.
Omdat het medicijn indometacine bij langer gebruiken slecht is voor de maag, wordt het vaak gecombineerd met een maagbeschermer om maagklachten te voorkomen.
Andere medicijnen
Hemicrania continua reageert niet goed op andere medicijnen die vaak voor hoofdpijn worden gebruikt zoals bijvoorbeeld paracetamol, aspirine, ibuprofen, diclofenac of naproxen.
Wanneer indometacine niet verdragen wordt is het vrije nieuwe medicijn celecoxib een andere behandelmogelijkheid voor volwassenen. Voor kinderen is hier nog maar weinig ervaring mee.
Soms kunnen ook de medicijnen topiramaat of amytriptiline helpen om hemicrania continua te behandelen.
Contact met andere mensen
Door het plaatsen van een oproepje op het forum van deze site kunt u proberen in contact te komen met andere mensen die ook last hebben van deze vorm van hoofdpijn.
Wat betekent het hebben van hemicrania continua voor de toekomst?
Goede prognose
Hemicrania continua reageert vaak goed op een behandeling met indometacine. Vaak verdwenen de klachten grotendeels of helemaal. Omdat kinderen met hemicrania continua soms ook andere vormen van hoofdpijn hebben zoals migraine, kan het zijn dat de migraine klachten blijven.
Bij de meeste kinderen komt de hemicrania continua niet meer terug. Een klein deel van de kinderen krijgt wel een terugval en krijgt opnieuw last van hemicrania continua.
Hebben broertjes of zusjes een vergrote kans om ook hemicrania continua te krijgen?
Hemicrania continua is geen erfelijke ziekte.
Wel zijn mensen in bepaalde families gevoeliger om hoofdpijnklachten te ontwikkelen. Daarom hebben broertjes en zusjes een licht verhoogde kans om zelf ook last te hebben van hoofdpijn. Dat hoeft dan geen hemicrania continua te zijn, maar kan ook een andere vorm van hoofdpijn zijn zoals migraine of spierspanningshoofdpijn.
Wilt u dit document printen dan kunt u hier een pdf-versie downloaden.
Links
www.hoofdpijntest.nl
(site met informatie over diverse vormen van hoofdpijn zowel bij volwassenen als bij kinderen)
www.hoofdpijnpatienten.nl
(Nederlandse vereniging van hoofdpijnpatiënten)
www.hoofdpijncentra.nl
(Nederlandse vereniging van hoofdpijnbehandelcentra)
Referenties
1. Indomethacin-responsive headaches in children and adolescents. Moorjani BI, Rothner AD.
Semin Pediatr Neurol. 2001;8:40-5.
2. Primary chronic daily headache and its subtypes in adolescents and adults. Bigal ME, Lipton RB, Tepper SJ, Rapoport AM, Sheftell FD. Neurology. 2004:63:843-7.
3. Familial hemicrania continua. Weatherall MW, Bahra A. Cephalalgia. 2011;31:245-9
4. Hemicrania continua: a clinical study of 39 patients with diagnostic implications. Cittadini E, Goadsby PJ. Brain. 2010;133:1973-86
Laatst bijgewerkt: 3 augustus 2011
Auteur: JH Schieving
Heeft uw kind nog andere symptomen, laat het ons weten.