Methylprednisolonkuur

 

Wat is een methylprednisolonkuur?
Een methylprednisolonkuur is een behandeling waarbij kinderen een aantal dagen het medicijn methylprednisolon krijgen via een infuus.

Hoe wordt een methylprednisolonkuur ook wel genoemd?
Het medicijn methylprednisolon wordt ook wel bij de merknaam Solu-Medrol ® genoemd.

Wat voor soort medicijn is methylprednisolon?
Methylprednisolon is een hormoon wat veel lijkt op het lichaamseigen hormoon cortisol wat in de bijnier wordt aangemaakt. Methylprednisolon onderdrukt de afweerreactie van het lichaam.

Welke kinderen krijgen een methylprednisolonkuur?
Een methylprednisolonkuur kan helpen voor verschillende ziektes.

Auto-immuunziektes
Zo wordt een methylprednisolonkuur vaak gegeven aan kinderen met een zogenaamde auto-immuunziekte, zoals een neuritis optica, myelitis transversa of multiple sclerose.

Moeilijk behandelbare vormen van epilepsie
Ook kan een methylprednisolonkuur helpen bij kinderen met een moeilijk behandelbare vorm van epilepsie, zoals bijvoorbeeld het syndroom van West, het syndroom van Lennox-Gastaut, Rasmussenencefalitis, het Landau-Kleffner syndroom, het CSWS-syndroom of andere vormen van moeilijk behandelbare epilepsie. Bij bepaalde vormen van epilepsie wordt tegenwoordig ook gekozen voor prednisolon in drank vorm of in tablet vorm zodat geen infuus nodig is.

Overigen aandoeningen
Daarnaast zijn er nog vele andere aandoeningen waarvoor ook een methylprednisolonkuur kan worden gegeven. Het is ondoenlijk om al deze aandoeningen hier op te schrijven.

Hoe ziet een behandeling met een methylprednisolonkuur er in de praktijk uit?
Infuus
Methylprednisolon wordt gegeven via een infuus. Methylprednisolon is een helder, kleurloze vloeistof. Aan de hand van het gewicht van een kind wordt berekend hoeveel methylprednisolon een kind nodig heeft. Het inlopen van het infuus duurt meestal ongeveer een uur. Daarna wordt het infuus nog doorgespoeld met een neutrale vloeistof zodat al het medicijn uit het infuusslangetje in het lichaam terecht zal komen.
Vaak wordt het infuus daarna afgekoppeld. Het infuus kan dan een andere dag weer gebruikt worden. Om het infuus te beschermen krijgen kinderen vaak een verbandje om het infuus.
Wanneer kinderen meerdere dagen methylprednisolon nodig hebben, krijgen ze ongeveer 24 uur later opnieuw dezelfde hoeveelheid methylprednisolon.

Enkele dagen
Een methylprednisolonkuur duurt meestal een, drie of vijf dagen, een hele enkele keer tien dagen. De behandelend arts bekijkt hoeveel dagen een kind methylprednisolon nodig heeft. Soms wordt er voor gekozen om tijdens de eerste kuur methylprednisolon gedurende drie tot vijf dagen te geven en bestaan vervolgkuren uit een behandeling van een dag.

Ziekenhuis
Een methylprednisolonkuur wordt in het ziekenhuis gegeven. Meestal gebeurt dit op de dagbehandeling van het ziekenhuis. Kinderen krijgen dan een infuus, vervolgens wordt het medicijn methylprednisolon gegeven met een infuuspomp. Dit duurt ongeveer een uur. Daarna worden kinderen nog kortdurend in de gaten gehouden, waarna kinderen weer naar huis gaan.
Kinderen die een meerdaagse kuur krijgen, komen dan de volgende dag weer naar het ziekenhuis. Wanneer het te belastend is om telkens naar het ziekenhuis te komen, kan het ook zijn dat kinderen een aantal dagen worden opgenomen voor deze methylprednisolonkuur.
In sommige situaties is het mogelijk om de methylprednisolonkuur thuis te krijgen via verpleegkundigen van de thuiszorg.

Controles
Tijdens de methylprednisolonkuur worden kinderen goed in gaten gehouden. Regelmatig wordt de bloeddruk en de hartslag gecontroleerd.
Wanneer kinderen meerdere dagen methylprednisolon via een infuus krijgen, wordt er ook vaak gekeken of er suiker in de urine aanwezig is.

Maagbescherming
Een methylprednisolonkuur kan bij sommige kinderen leiden tot irritatie van het maagslijmvlies en klachten hiervan. Daarom worden uit voorzorg in veel ziekenhuizen medicijnen voorgeschreven om de maag hier tegen te beschermen.

Afbouwen
Soms is het nodig om na afloop van de methylprednisolonkuur nog gedurende een aantal dagen het medicijn prednison in tabletvorm te slikken. Op deze manier kan het lichaam er langzamer aan wennen dat het steeds wat minder (methyl)predniso(lo)n krijgt.

Wat zijn de bijwerkingen van een methylprednisolonkuur?
Bijwerkingen
Alle medicijnen kunnen bijwerkingen hebben, dus ook de methylprednisolonkuur. Meestal zijn de bijwerkingen van een methylprednisolonkuur mild. Veel bijwerkingen verdwijnen ook weer snel na het staken van de methylprednisolonkuur. Door regelmatig controles uit te voeren wordt geprobeerd eventuele bijwerkingen snel op te sporen en hier actie op te ondernemen.

Rode wangen
Veel kinderen krijgen rode wangen als gevolg van de methylprednisolonkuur. Vaak voelen de wangen ook wat warm aan. Dit is onschuldig en verdwijnt ook weer nadat de kuur gestopt is.

Hartkloppingen
Methylprednisolon kan de hartslag versnellen en hartkloppingen geven. Dit is niet erg, maar kunnen kinderen wel als vervelend ervaren. Het kan kinderen een opgejaagd gevoel geven en maken dat kinderen wat rusteloos worden.

Vocht vasthouden
Als gevolg van het medicijn methylprednisolon kunnen kinderen wat meer vocht gaan vasthouden. Hierdoor kunnen het gezicht, de handen of de voeten er wat voller uitzien.
Ook dit verdwijnt weer na staken van de kuur.

Hoofdpijn
Kinderen kunnen door de methylprednisolonkuur last krijgen van hoofdpijn. Dit kan nog enkele dagen aanhouden nadat de methylprednisolonkuur gestopt is, daarna zal de hoofdpijn weer verdwijnen.

Veranderd humeur
De meeste kinderen merken dat hun humeur verandert als gevolg van de methylprednisolon. Sommige kinderen worden heel uitgelaten en vrolijk, andere kinderen worden juist humeurig en prikkelbaar. Soms krijgen kinderen ook een opgejaagd gevoel van de methylprednisolon. Deze gedragsverandering is ook tijdelijk.

Niet lekker voelen
Kinderen kunnen zich als gevolg van de methylprednisolonkuur niet helemaal fit en wat hangerig voelen, alsof ze een licht griepje onder de leden hebben. Deze klachten houden vaak nog enkele dagen na het staken van de methylprednisolon behandeling aan en verdwijnen dan.

Maagklachten
Methylprednisolon kan maagklachten geven. Soms gaat het om een branderig gevoel in de maag, een vol gevoel in de maag of het omhoog komen van maagzuur. Het is mogelijk om met zogenaamde maagbeschermers deze klachten te voorkomen.

Metaalsmaak in de mond
Het medicijn methylprednisolon kan zorgen voor een droge mond en een veranderde smaak in de mond. Meestal wordt dit omschreven als een metalige smaak. Deze veranderde smaak wordt vaak minder wanneer het infuus wat langzamer inloopt. Ook kan het helpen om op een pepermuntje of een dropje te zuigen.

Problemen met slapen
Het medicijn methylprednisolon kan er voor zorgen dat kinderen tijdelijk wat meer moeite hebben om in slaap te komen.

Verhoogd suikergehalte in het bloed
Door de methylprednisolon kan het suikergehalte in het bloed wat hoger worden. Meestal hebben kinderen hier geen last van. Het is wel belangrijk om te zorgen dat het suiker gehalte in het bloed niet te hoog wordt. Dan zal er ook suiker in de urine verschijnen. Dit is de reden waarom bij kinderen vaak wordt gekeken of zij suiker in de urine hebben.
Bij kinderen met suikerziekte zullen de suikers in het bloed regelmatig gecontroleerd moeten worden.

Hoge bloeddruk
Het medicijn methylprednisolon kan een hoge bloeddruk veroorzaken. Dit is de reden waarom regelmatig de bloeddruk gecontroleerd wordt. Kinderen hebben zelf meestal geen klachten als gevolg van de hoge bloeddruk. Mocht de bloeddruk te hoog worden dan is het soms nodig om medicijnen te geven om de bloeddruk omlaag te brengen. Als de bloeddruk onacceptabel hoog wordt, kan dit een reden zijn om de kuur te stoppen. Langdurig een te hoge bloeddruk kan namelijk leiden tot hartproblemen.

Vatbaarheid voor infecties
Methylprednisolon onderdrukt de afweerreactie van het lichaam. Daarom zijn kinderen tijdens een kuur wat vatbaarder voor infecties. Omdat de kuur maar kortdurend wordt gegeven hebben kinderen hier maar weinig last van. Wel is het niet verstandig om kinderen een kuur te geven wanneer zij ziek zien.

Botontkalking
Langdurig gebruik van prednisontabletten kan zorgen voor botontkalking. Dit wordt maar zelden gezien bij een methylprednisolonbehandeling, omdat dit medicijn maar kortdurend, hooguit gedurende een aantal dagen wordt gegeven.

Hoe werkt een methylprednisolonkuur?
Het medicijn methylprednisolon onderdrukt de afweerreactie van het lichaam. Bij kinderen met een auto-immuunziekte is het afweersysteem van het eigen lichaam te actief. Het eigen lichaam wordt dan aangevallen alsof het een bacterie is die opgeruimd moet worden. Door het geven van de methylprednisolon wordt deze afweerreactie minder.

Bij bepaalde epilepsiesyndromen speelt een overactieve afweerreactie waarschijnlijk ook een rol. Bij andere epilepsiesyndromen is niet goed bekend hoe en waarom een methylprednisolonkuur effect heeft. Er wordt gedacht dat methylprednisolon invloed heeft op de verbindingen tussen de verschillende hersencellen. Door de methylprednisolonkuur zou epileptische activiteit zich niet meer zo gemakkelijk uit kunnen breiden naar de andere hersencellen. Nader onderzoek naar het werkingsmechanisme volgt.

Wat is het effect van de methylprednisolonkuur?
Het effect van een methylprednisolonkuur is te zien aan het verminderen van de klachten die kinderen hebben. Kinderen krijgen minder uitvalsverschijnselen of hebben minder last van epilepsie-aanvallen. Sommige kinderen merken al tijdens de kuur een verbetering, andere kinderen pas nadat de kuur is afgerond of pas na een aantal weken. Als zes weken na geven van de kuur nog geen verbetering is opgetreden, dan heeft de kuur geen effect gehad.

Bij een deel van de kinderen is het effect van de methylprednisolonkuur blijvend. Bij een andere deel van de kinderen is het effect tijdelijk. Na een aantal weken (meestal drie of vier) hebben zij een nieuwe kuur nodig om er voor te zorgen dat het effect aan blijft houden. Vaak is het dan mogelijk om methylprednisolon gedurende een dag te geven, soms is een hele nieuwe kuur nodig.
Bij kinderen met multiple sclerose wordt een kuur herhaald wanneer kinderen nieuwe uitvalsverschijnselen krijgen.

Een klein deel van de kinderen kan niet goed tegen het abrupt stoppen van het methylprednisoloninfuus. Deze kinderen krijgen nog gedurende een aantal dagen een afbouwschema met het medicijn prednison, om zo het lichaam er weer aan te laten wennen dat het geen methylprednisolon meer krijgt.

Wilt u dit document printen dan kunt u hier een pdf-versie downloaden.

Referenties:
1. Efficacy of pulse intravenous methylprednisolone in epileptic encephalopathy: a randomised controlled trial. Rangarajan A, Mundlamuri RC, Kenchaiah R, Prathyusha PV, Viswanathan LG, Asranna A, Chatterjee A, Nagappa M, Seshagiri DV, Kulanthaivelu K, Bharath RD, Jitender S, Thennarasu K, Sinha S. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2022;93:1299-1305.

Auteur: JH Schieving

Laatst bijgewerkt: 17 februari 2024 voorheen: 3 juli 2010